Psychologie

Wat doet een (neuro)psycholoog?

De neuropsycholoog is gespecialiseerd in de werking van de hersenen en staat in voor diagnostiek, emotionele ondersteuning en het opmaken van een behandelplan.  

1. Diagnostiek/neuropsychologisch onderzoek 

Een neuropsychologisch onderzoek heeft als doel om mogelijke veranderingen in emotie, gedrag en denken (bv. aandacht, geheugen, redeneren…) in kaart te brengen. Op deze manier krijgen we zicht op de werking van de verschillende hersengebieden en welke hinder u ervaart in het dagelijks leven. Onder het puntje ‘hoe gaat het neuropsychologisch onderzoek in zijn werk?’ kan je meer informatie terugvinden hierover.  

2. Emotionele ondersteuning 

De diagnose krijgen van een neurologische aandoening of plots een hersenletsel oplopen, heeft een zeer grote impact op je leven en je levenskwaliteit. Via gesprekken kan de neuropsycholoog ondersteuning bieden in dit verwerkingsproces en samen op zoek gaan naar manieren om er mee om te gaan. Hierbij wordt specifiek gebruik gemaakt van principes binnen de ACT (acceptance and commitment therapy).  

Gezien de diagnose ook een grote impact heeft op de mantelzorger of andere familieleden, is er ook voor hen ondersteuning mogelijk.  

3. Behandelplan opstellen en cognitieve revalidatie 

Soms heeft het neuropsychologisch onderzoek als doel om een diagnose te stellen, zoals ADHD of (jong) dementie. Deze diagnoses worden gesteld in samenspraak met de arts. Soms zijn er ook bijkomende onderzoeken nodig, bv. een hersenscan.  

In andere gevallen wordt een neuropsychologisch onderzoek uitgevoerd om verdere therapie op te baseren. Het behandelplan is steeds op maat gemaakt. Zo kan er verdere psychologische ondersteuning worden aangeraden of krijgt men bepaalde tips om achteruitgang tegen te gaan. De neuropsycholoog werkt multidisciplinair samen met andere zorgverleners. Via de neuroloog of psychiater kan bv. gepaste medicatie worden opgestart. U kan ook doorverwezen worden naar de logopediste om verdere cognitieve training op te starten. Enerzijds kan dit gaan om het trainen van de verschillende functies, anderzijds kunnen u ook compenserende strategieën worden aangeleerd. 

Hoe gaat een neuropsychologisch onderzoek in zijn werk?

Een neuropsychologisch onderzoek brengt mogelijke veranderingen in kaart op vlak van denken, emoties en gedrag. Deze zaken worden bevraagd in een gesprek. Daarnaast worden specifieke testen en vragenlijsten gebruikt. Via deze testen worden de verschillende cognitieve functies gemeten. Deze cognitieve functies omvatten geheugen, aandacht, taal, visuospatieel en executief functioneren.  Op deze manier worden sterktes en zwaktes in kaart gebracht, en worden er hypotheses opgesteld voor een mogelijke onderliggende oorzaken van de klachten.  

Aangezien sommige veranderingen niet opvallend zijn voor uzelf maar wel voor uw omgeving, wordt bij voorkeur ook een gesprek gedaan met een naaste. Indien mogelijk, kan deze persoon meekomen naar de afspraak. Indien dat niet lukt, vragen wij uw toestemming om deze persoon achteraf telefonisch te contacteren met vragen rond uw functioneren in de thuissituatie.  

Het onderzoek neemt in totaal twee uur in beslag.  Bij onderzoeken naar ADHD neemt het totale onderzoek ongeveer vier uur in beslag en wordt dit verdeeld over twee verschillende momenten.  

Het is belangrijk dat u in goede condities het onderzoek kunt afleggen. Dit betekent dat het belangrijk is om bv. uw hoorapparaat of leesbril te dragen. Indien er bepaalde medicatie moet genomen worden tijdens het onderzoek (bv. in kader van de ziekte van Parkinson) is het aangewezen om deze bij te hebben.  

Na afloop van het onderzoek wordt een volledig en uitgebreid verslag opgemaakt. In een gesprek met u worden deze resultaten overlopen en wordt een behandelplan opgemaakt. Dit kan gaan over bepaalde (levensstijl)adviezen, opstarten van cognitieve revalidatie, psychologische ondersteuning… 

Bij sommige diagnoses (bv. vermoeden van dementie of ADHD), wordt samengewerkt met een arts.  

Meer info over een NPO vindt u hier.

Waarom is psychologische ondersteuning nodig? 

Neurologische aandoeningen of hersenletsels geven bij iedere patiënt verschillende veranderingen in de werking van de hersenen, afhankelijk van de aangetaste processen en hersengebieden. Bij de ziekte van Parkinson kan het bv. gaan over minder initiatief nemen, moeite met de concentratie of depressieve gevoelens. Ook bij een hersenletsel zijn verschillende veranderingen mogelijk, bv. een andere manier van reageren naar anderen of geheugenklachten. Sommige mensen ervaren deze veranderingen, anderen niet. Daarom is het belangrijk om een persoonlijk bilan op te stellen van deze veranderingen. Op deze manier kan de behandeling beter afgestemd worden op jouw individuele noden.  

Daarnaast kan (neuro-)psychologische ondersteuning jou helpen omgaan met de beperkingen waarmee je geconfronteerd wordt. Een hersenletsel of neurologische aandoening kan nl. een grote impact hebben op jouw levenskwaliteit en dat van je omgeving. In sommige gevallen kan het aanleiding geven tot piekeren, stress, angst, negatieve gedachten… Indien er geen extra ondersteuning opgestart wordt, kunnen deze klachten blijven toenemen en raakt men in een negatieve spiraal terecht van depressie of sociaal isolement. Daarom is het belangrijk om op tijd psychologische ondersteuning in te schakelen. Zo kan je begeleid worden in je verwerkingsproces en wordt er gezocht naar manieren om een waardevol leven te hebben, rekening houdend met je beperkingen.  

Ook als mantelzorger is het belangrijk om je goed te laten ondersteunen. Wanneer je partner een bepaalde diagnose krijgt, betekent dit voor jou ook een verwerkingsproces. Je idee over de toekomst verandert plots. De fysieke en mentale zorgen die erbij komen, kunnen leiden tot een overbelasting. Het is belangrijk om hierover te kunnen ventileren en ondersteuning te zoeken. 

Voor welke stoornissen kunt u bij de psycholoog in NCW terecht?

U kan bij de neuropsycholoog terecht indien u volgende klachten ervaart: 

Cognitieve klachten

Cognitieve klachten zijn een verzamelnaam voor alle mogelijke klachten die gepaard kunnen gaan met het geheugen, aandacht, taal, visuospatiale functies en de hogere complexere denkprocessen (zoals organiseren, structureren, problemen oplossen, flexibel zijn).  

Omwille van verschillende oorzaken kan er een vermindering optreden in één of meerdere van deze functies. Dit kan tot problemen leiden in het dagelijks leven, zoals bv. in uw werk, het uitvoeren van huishoudelijke taken, hobby’s etc.  

Mogelijke oorzaken van cognitieve klachten zijn:  

- Een neurologische aandoening zoals ziekte van Parkinson of parkinson-plus, MS, ALS, hersentumor... 

- CVA. 

- Een ongeval/trauma. 

- Slaapapneu. 

- Na een covid-besmetting. 

- Hormonale veranderingen.  

- Na een kankerbehandeling 

- Depressie. 

- Overbelasting. 

- Alcohol. 

- Infectieziekte. 

- (jong)dementie. 

- ADHD. 

- …

Gedragsveranderingen 

Sommige neurologische aandoeningen, zoals de ziekte van Parkinson, kunnen aanleiding geven tot veranderingen in uw gedrag. Soms komt dit door het ziekteproces zelf, of soms als bijwerking van bepaalde medicatie. Dit kan bv. gaan over een verminderde interesse, minder initiatief nemen, minder geduld hebben, prikkelbaarder zijn… Ook waangedachten of hallucinaties kunnen voorkomen. Gezien deze gedragsveranderingen een grote impact kunnen hebben op uzelf en op uw omgeving, is het belangrijk om hiervoor aandacht te hebben.  In een gesprek worden deze veranderingen in kaart gebracht en kan er verdere begeleiding opgestart worden. Ook de mantelzorger kan hier verder in ondersteuning in krijgen. Mogelijks zal er een neuropsychologisch onderzoek voorgesteld worden omdat de gedragsveranderingen ook deel kunnen uitmaken van een ruimere veranderingen op cognitief vlak.  

Emotionele klachten 

De neurologische aandoening of het hersenletsel kan gepaard gaan met een emotioneel lijden. Dit geldt zowel voor de patiënt zelf als voor de mantelzorger. Het kan aangewezen zijn om psychologische ondersteuning te starten indien u één of meerdere van onderstaande klachten ervaart, die een langere tijd blijven aanhouden: 

- Negatieve gedachten 

- Angst voor de toekomst 

- Piekeren over de ziekte 

- Depressieve gevoelens 

- Moeite met de verwerking of aanvaarding van de aandoening 

- Problemen ervaren om te praten over de aandoening 

- Vermindering in sociale contacten, eenzame gevoelens 

- Een overbelasting ervaren bv. op het werk.  

- …. 

Afspraak maken? 

Dat kan via dit formulier of door te mailen naar psycho@neurocentrumwest.be